Ο τουρισμός αποτελεί τη «βαριά βιομηχανία» της ελληνικής οικονομίας, όμως η πλειονότητα των ξενοδόχων δεν πλουτίζει από αυτόν. Αντίθετα, χρόνο με τον χρόνο όλο και περισσότεροι είναι οι επιχειρηματίες που αναγκάζονται είτε να κλειδώσουν λουκέτα στις επιχειρήσεις τους είτε να βάλουν πωλητήρια.
Στη Θεσσαλία μόνο, τα τελευταία εννέα χρόνια, οι μικρές ξενοδοχειακές μονάδες έχουν μειωθεί κατά 38, όπερ σημαίνει ότι χάθηκαν διά παντός από τον «ξενοδοχειακό χάρτη» περισσότερα από 208 δωμάτια.
Αποκαλυπτικά είναι και τα στοιχεία έρευνας του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, σύμφωνα με τα οποία τα αλλεπάλληλα ρεκόρ ταξιδιωτικών αφίξεων και εισπράξεων των τελευταίων ετών κρύβουν μια λιγότερο ευχάριστη πραγματικότητα: Κάθε βδομάδα τα τελευταία 15 χρόνια κλείνουν δύο ξενοδοχεία των χαμηλότερων κατηγοριών, ήτοι, δύο και ενός αστέρων
Το 2009 η χώρα διέθετε 4.368 ξενοδοχεία δύο αστέρων και 1.568 ξενοδοχεία ενός αστέρα. Δεκαπέντε χρόνια μετά, στα τέλη του 2024, τα ξενοδοχεία δύο αστέρων είχαν μειωθεί σε 3.251 και τα ενός αστέρα σε 1.147. Εξαφανίστηκαν δηλαδή από τον χάρτη 1.538 ξενοδοχεία. Αν αντιστοιχηθεί ο αριθμός αυτός στον αριθμό των εβδομάδων των τελευταίων 15 ετών (780) προκύπτουν κατά μέσον όρο δύο «λουκέτα» την εβδομάδα.
Η «ακτινογραφία» στη Θεσσαλία
Στη Θεσσαλία, το 2024 «έκλεισε» με 534 ξενοδοχειακές μονάδες, 14.664 δωμάτια και 29.120 κλίνες. Από το σύνολο των ξενοδοχειακών μονάδων οι 29 είναι 5 αστέρων, οι 116 είναι 4 αστέρων, οι 152 είναι 3 αστέρων. Την πλειοψηφία στη Θεσσαλία απαρτίζουν οι ξενοδοχειακές μονάδες των 2 αστέρων, ενώ στην κατώτερη κατηγορία υπάρχουν μόλις 62 μονάδες.
Αντίστοιχα το 2015, έτος από το οποίο ξεκινάει η έρευνα του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου, οι ξενοδοχειακές μονάδες ανέρχονταν σε 572, τα δωμάτια σε 14.872 και οι κλίνες σε 29.058.
Τα παραπάνω στοιχεία αποδεικνύουν το πόρισμα του ΞΕΕ καθώς μέσα σε εννέα χρόνια έβαλαν λουκέτο 16 μονάδες της κατώτερης κατηγορίας, καθώς και 52 στην κατηγορία των 2 αστέρων.
«Λογικό και αναμενόμενο» είναι το πρώτο σχόλιο του προέδρου της Ενωσης Ξενοδόχων Μαγνησίας Γιώργου Ζαφείρη σχετικά με το διαδοχικό κλείσιμο επιχειρήσεων, ειδικά στις κατηγορίες των κατώτερων αστέρων.
Επιπλέον, πολύ μικρές μονάδες, συχνά οικογενειακές επιχειρήσεις με στοιχειώδεις υποδομές δεν είχαν ποτέ σοβαρή πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό, ενώ με τη διαχρονική εθνική στρατηγική για τον τουρισμό να στοχεύει σε επισκέπτες με ολοένα και υψηλότερη μέση κατά κεφαλήν δαπάνη, βρέθηκαν στην πράξη αποκλεισμένες και από αναπτυξιακά προγράμματα και επιδοτήσεις οι οποίες κατευθύνονταν στην αναβάθμιση μονάδων τριών και τεσσάρων αστέρων.
Όπως εξηγεί ο κ. Ζαφείρης οι μικρότερες επιχειρήσεις δεν έχουν βοηθηθεί αρκετά από την πολιτεία. «Τα ξενοδοχεία λίγων αστέρων είναι λες και δεν υπάρχουν. Δεν εντάσσονται βάσει νόμου στους δικαιούχους αναπτυξιακών προγραμμάτων, με αποτέλεσμα όσες προσπάθειες γίνονται να γίνονται μόνο από τους ιδιοκτήτες. Δεν είναι εύκολο να επιβιώσει μία επιχείρηση, πόσο μάλλον μία τουριστική επιχείρηση μετά από τόσες κρίσεις που έχουμε βιώσει» σημειώνει, αποδίδοντας χαρακτηριστικά οικονομικού «στραγγαλισμού» σ’ αυτό.
Επενδύσεις και αλλαγές στο ιδιοκτησιακό καθεστώς
Ωστόσο, πέρα από τα οριστικά λουκέτα που παρατηρούνται σε ξενοδοχειακές μονάδες, πολύ συχνό φαινόμενο είναι και η αλλαγή ιδιοκτήτη.
Ξενοδόχοι που δυσκολεύονται να τα «βγάλουν πέρα» βάζουν πωλητήρια στις επιχειρήσεις τους.
Όπως αναφέρει ο κ. Ζαφείρης «η αδυναμία των επαγγελματιών να ανταπεξέλθουν στα λειτουργικά κόστη τους οδηγεί στο να πουλάνε τις επιχειρήσεις τους. Το βλέπουμε αυτό, δυστυχώς, και στην περιοχή μας. Εάν δεν αλλάξει η πολιτική της κυβέρνησης και εάν δεν στηριχθεί ο κλάδος, χρόνο με τον χρόνο θα μειώνονται όλο και περισσότερο οι κλίνες».
Παρόμοια εικόνα μεταφέρει και από τις Βόρειες Σποράδες ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Σκιάθου Ακης Τσαρούχης που τονίζει ότι ο «τουρισμός βάλλεται από δασμούς και τέλη».
«Ξενοδοχεία βγαίνουν σε πλειστηριασμούς από επαγγελματίες, οι οποίοι δεν μπορούν είτε να τα ξεχρεώσουν είτε να τα κρατήσουν ανοιχτά. Οι δημοπρασίες όλο και αυξάνονται, αλλά και τι να κάνουμε; Πώς να αντέξουμε τα τόσα βάρη;» διερωτάται ο ίδιος.
Στο δύσκολο αυτό περιβάλλον, όμως, δεν λείπουν οι εξαγορές από ισχυρούς ομίλους, οι οποίοι μπορούν και βρίσκουν… ευκαιρίες για περεταίρω επενδύσεις.
«Παλιές μονάδες στη Σκιάθο έχουν εξαγοραστεί από ιδιοκτήτες μεγάλων συγκροτημάτων, με στόχο να μετατραπούν σε μέρη στέγασης του προσωπικού. Πρόκειται, κυρίως, για μικρές οικογενειακές ξενοδοχειακές μονάδες στις δύο πρώτες κατηγορίες αστεριών, οι οποίες – όπως είναι λογικό- δεν μπορούσαν να ακολουθήσουν τον ρυθμό ανάπτυξης μεγάλων ξενοδοχειακών σχημάτων μιας και αποκλείονται από κρατικές χρηματοδοτήσεις» σημειώνει ο κ. Τσαρούχης.
Όπως προκύπτει η αξία των επενδύσεων αυτών, για την κατασκευή καινούργιων κτιρίων ή την αναβάθμιση υφιστάμενων, εκτιμάται περίπου στα 2,5 δισ. ευρώ ετησίως ή κοντά στα 12 δισ. στην πενταετία.
Μόνιμη κόντρα με τα Airbnb
Την ίδια ώρα, όμως, που οι επιχειρήσεις αναζητούν τρόπους και επιχειρηματικά μοντέλα για την επόμενη ημέρα, η ολοένα και μεγαλύτερη επέκταση της βραχυχρόνιας μίσθωσης δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο το τουριστικό και αναπτυξιακό περιβάλλον.
Οι ξενοδόχοι κάνουν λόγο για «πόλεμο» μεταξύ των ιδίων και των ιδιοκτητών μισθώσεων βραχυχρόνιας μίσθωσης, οι οποίοι δημιουργούν αθέμιτο ανταγωνισμό.
«Παλεύουμε να επιβιώσουμε με προσωπικό, τέλη, φόρους και στον αντίποδα βλέπουμε να «ξεπηδούν» συνεχώς διαμερίσματα βραχυχρόνιας μίσθωσης και, μάλιστα, με την ανέχεια της κυβέρνησης. Η παραδοσιακή φιλοξενία βάλλεται, επαγγελματίες βρίσκονται στο έλεος και δεν γίνεται τίποτα» εξηγεί ο κ. Ζαφείρης.
Iωάννα Μπουροπούλου (Tαχυδρόμος)
.png)
