Μπροστά στον κίνδυνο να χάσουν τα περιουσιακά τους δικαιώματα θα βρεθούν πολύ σύντομα περίπου 200.000 -σύμφωνα με παλαιότερες εκτιμήσεις- ιδιοκτήτες ακινήτων σε διάφορες περιοχές της χώρας, που είχαν ενταχθεί στο παλαιό πρόγραμμα κτηματογράφησης της περιόδου 1997-1999.

Από 1/8/15 αρχίζουν να γίνονται οριστικές οι πρώτες εγγραφές που έγιναν στο Κτηματολόγιο σε δεκάδες δήμους της χώρας και να δημιουργείται αμάχητο τεκμήριο υπέρ των φερόμενων ως ιδιοκτητών, ότι πράγματι τα ακίνητα αυτά τους ανήκουν.

Ωστόσο, οι αρμόδιοι φορείς διαπιστώνουν ότι πολλές περιουσίες μπορεί να χαθούν, καθώς χιλιάδες ακίνητα δεν έχουν δηλωθεί (από αμέλεια, άγνοια κ.λπ.) και παραμένοντας «στα αζήτητα» ως «αγνώστου ιδιοκτήτη» θα περάσουν υποχρεωτικά στο Δημόσιο (ή και στα χέρια τρίτων, επιτήδειων).

Την ίδια, όμως, στιγμή με το αμάχητο τεκμήριο που θέσπισε ο ν. 2664/98 κινδυνεύει και το Δημόσιο να χάσει οριστικά τα ιδιοκτησιακά του δικαιώματα σε περιπτώσεις που έχουν γίνει καταπατήσεις από επιτήδειους και το κράτος λησμόνησε ή αδιαφόρησε να ασκήσει τα δικαιώματά του. Το «καμπανάκι του κινδύνου» κτυπούν οι άμισθοι υποθηκοφύλακες, ζητώντας από την κυβέρνηση να προχωρήσει στις κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις, καταργώντας το αμάχητο τεκμήριο (γιατί το απρόσβλητο της ιδιοκτησίας εμφανίζει σοβαρά συνταγματικά προβλήματα) και παρατείνοντας άμεσα για μια 8ετία την οριστικοποίηση των πρώτων κτηματολογικών εγγραφών, έτσι ώστε να ταυτιστεί, τουλάχιστον, χρονικά με τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα για τη χρησικτησία (που ανέχονται την απώλεια ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων, όταν επί 20 συνεχή χρόνια κάποιος άλλος νέμεται το ακίνητο και ο πραγματικός ιδιοκτήτης αμελεί ή αδιαφορεί για την τύχη του).

Δικαστικές αμφισβητήσεις
Ηδη έχουν σταλεί προς διάφορα συναρμόδια υπουργεία «μηνύματα» για τους κινδύνους που θα προκύψουν πολύ σύντομα, καθώς υπάρχουν πολλά ακίνητα που δεν έχουν δηλωθεί (σε παλαιά και σε νέα προγράμματα κτηματογράφησης), ενώ παράλληλα υπάρχει και πρόβλημα ακρίβειας εγγραφών, που διαρκώς διορθώνονται. Το ζήτημα γίνεται ακόμα πιο περίπλοκο, αφού σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν και δικαστικές αμφισβητήσεις γύρω από τις εγγραφές, καθώς έχουν εμφανιστεί διάφοροι διεκδικητές, αλλά και επιτήδειοι που προσπαθούν να βάλουν «χέρι» σε περιουσίες. Τώρα με το ξεκίνημα της οριστικοποίησης των πρώτων κτηματογραφικών εγγραφών και το αυτόματο «πέρασμα» των αδήλωτων ιδιοκτησιών στο Δημόσιο εκτιμάται ότι θα ακολουθήσει «χορός» αγωγών και οικονομικών αξιώσεων για αποζημίωση, νέα συμφόρηση των δικαστηρίων αλλά και πρόβλημα ασφάλειας των συναλλαγών.

Με τον ν. 2664/98 για το Κτηματολόγιο, δόθηκε προθεσμία να διορθωθούν οι εγγραφές κτηματογράφησης (στο πρώτο «πιλοτικό» πρόγραμμα 1997-99) μέσα σε 12 χρόνια για τους κατοίκους εσωτερικού και σε 14 χρόνια για τους κατοίκους εξωτερικού.

Ταυτόχρονα, μεταγενέστεροι νόμοι για τα νέα προγράμματα κτηματογράφησης από το 2008 και μετά έθεσαν αντίστοιχες προθεσμίες 5 και 7 ετών για τις αναγκαίες διορθώσεις. Με την παρέλευση των προθεσμιών, οι εγγραφές οριστικοποιούνται και ο πραγματικός δικαιούχος (που δεν ήξερε ή αμέλησε να υποβάλει δήλωση κ.λπ.) κινδυνεύει άμεσα να χάσει το ακίνητό του, αφού η ανακριβής αρχική εγγραφή γίνεται οριστική και ουσιαστικά μπορεί να ζητήσει αποζημίωση, χωρίς να μπορεί να πάρει πίσω το ακίνητο, εφόσον αυτό πουλήθηκε σε τρίτον ή κατέληξε στο Δημόσιο, ως «αγνώστου ιδιοκτήτη», λόγω μη υποβολής δήλωσης κτηματογράφησης.

Σε υπόμνημα προς διάφορα υπουργεία που έστειλε η Ενωση Αμίσθων Υποθηκοφυλάκων Ελλάδος διά του προέδρου της Ιω. Ανδραλή επισημαίνονται αναλυτικά τα προβλήματα της ισχύουσας νομοθεσίας, οι επικείμενοι κίνδυνοι απώλειας ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων κ.λπ. Αντίστοιχη παρέμβαση έχει γίνει και από τον πρόεδρο της ΠΟΜΙΔΑ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων) Στ. Παραδιά που προβάλλει συνταγματικές ενστάσεις, καθώς υπάρχει κίνδυνος να μετατραπεί το Κτηματολόγιο σε εργαλείο δήμευσης της ακίνητης περιουσίας υπέρ του κράτους.

Στο υπόμνημά τους οι άμισθοι υποθηκοφύλακες τονίζουν ότι από 1/8/15 οριστικοποιούνται οι κτηματολογικές εγγραφές για την περιοχή του Πολυκάστρου και ακολουθούν μέσα στη χρονιά δεκάδες περιοχές των δήμων Αστρους, Βέροιας, Καλαμάτας, Κομοτηνής, Ξάνθης κ.ά.

Επισημαίνουν ότι το αμάχητο τεκμήριο παραβιάζει το Σύνταγμα και διεθνείς συμβάσεις που προστατεύουν την ιδιοκτησία, καθώς ο αληθινός δικαιούχος είναι σχεδόν αδύνατον να πάρει πίσω το ακίνητο, περιοριζόμενος, στην πράξη, στη διεκδίκηση αποζημίωσης. Δεν είναι συνταγματικά ανεκτό -υπογραμμίζουν- όποιος έχει καταγράψει σε Υποθηκοφυλακείο τα δικαιώματά του με αλληλουχία συμβολαιογραφικών τίτλων, να χάνει το περιουσιακό του δικαίωμα, επειδή παρέλειψε να υποβάλει δήλωση ιδιοκτησίας στο πλαίσιο της κτηματογράφησης. Αντίστοιχα, το αμάχητο τεκμήριο μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων του Δημοσίου σε καταπατημένες εκτάσεις, που δολίως δηλώθηκαν στο όνομα ιδιωτών.

Ταυτόχρονα επικρίνουν ως αδικαιολόγητη τη σημαντικότατη διαφοροποίηση των προθεσμιών κτηματογράφησης, αφού η προθεσμία για τις παλαιές κτηματογραφήσεις είναι 12ετής και για τις νέες 5ετής. Για ποιο λόγο -διερωτώνται- ο ιδιοκτήτης ακινήτου στον Δήμο Ζωγράφου έχει 12 χρόνια στη διάθεσή του για να αντιδράσει και να διορθώσει μια λανθασμένη εγγραφή, ενώ ο ιδιοκτήτης ακινήτων στον Δήμο Αθηναίων έχει μόλις 5 χρόνια, αφού η άσκηση των δικαιωμάτων τους εξαρτάται από το τυχαίο γεγονός του χρόνου έναρξης της κτηματογράφησης;

Συνεχείς διορθώσεις
Στο υπόμνημα τονίζεται ότι εξακολουθούν να υπάρχουν συνθήκες «ανωριμότητας» για την οριστικοποίηση των εγγραφών, καθώς δεν επιτρέπει κάτι τέτοιο ο βαθμός ακριβείας τους, λόγω των διορθώσεων που γίνονται. Ταυτόχρονα επισημαίνεται ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός αδήλωτων ακινήτων (τόσο στα παλαιά όσο και στα νέα προγράμματα κτηματογράφησης), ενώ υπάρχουν και λάθη εγγραφών που δεν έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα ή εγγραφές εσφαλμένες που έγιναν από μη ιδιοκτήτες και δεν έχουν γίνει ακόμα γνωστές. Υπογραμμίζεται παράλληλα ότι το Κτηματολόγιο καλύπτει σήμερα ποσοστό μικρότερο του 10% της επιφάνειας της χώρας και 20% των εκτιμώμενων δικαιωμάτων, ενώ είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη η αποτύπωση δασικών εκτάσεων, καθώς μόλις το 1% των δασικών χαρτών έχουν κυρωθεί, στο πλαίσιο της δημιουργίας Δασολογίου.

Γι' αυτό ζητείται άμεση νομοθετική αλλαγή για να επεκταθούν στα 20 χρόνια οι προθεσμίες διόρθωσης των εγγραφών σε όλα τα προγράμματα (παλαιά και νέα) ώστε να συμπέσουν με τον χρόνο της έκτακτης χρησικτησίας, αλλά και για να καταργηθεί το αμάχητο τεκμήριο και να ξεπεραστούν σοβαρά συνταγματικά προβλήματα, απώλειας περιουσιών.

Οι υποθηκοφύλακες προειδοποιούν
Η οριστικοποίηση εγγραφών θα φέρει κύμα προσφυγών κατά του Δημοσίου

ΟΙ υποθηκοφύλακες χαρακτηρίζουν αδιανόητη τη σταδιακή οριστικοποίηση εγγραφών από 1/8/15 και προειδοποιούν ότι θα γεννηθεί τεράστιος αριθμός αξιώσεων σε βάρος του Δημοσίου για αποζημίωση, αλλά και για αυτούσια απόδοση του ακινήτου που πέρασε ως «αγνώστου ιδιοκτήτη» στα χέρια του κράτους.

Μια τέτοια εξέλιξη, -τονίζουν- πως θα οδηγήσει σε παράλυση του συστήματος θέτοντας σε «αχρησία» ιδιοκτησίες χιλιάδων πολιτών, σε μαζική κατάθεση προσφυγών στη δικαιοσύνη, αλλά και σε ανασφάλεια στις συναλλαγές, αχρηστεύοντας ουσιαστικά νόμιμους τίτλους ιδιοκτησίας, χωρίς αντίστοιχο προηγούμενο σε καμία ευρωπαϊκή χώρα.

Σύμφωνα με παλαιότερες εκτιμήσεις (στα τέλη του 2014) στα παλαιά προγράμματα κτηματογράφησης ήταν αδήλωτα περίπου 200.000 ακίνητα. Από αυτά, τα 40.000 αφορούν κτίρια, διαμερίσματα, καταστήματα, ενώ τα υπόλοιπα αφορούν οικόπεδα και αγροτεμάχια.

Ωστόσο οι περισσότερες περιπτώσεις (σε ποσοστό 70%) αφορούσαν ιδιοκτησιακά δικαιώματα του Δημοσίου. Ετσι, εκτιμάται ότι οι πραγματικά ενδιαφερόμενοι ανέρχονται περίπου σε 60.000.

Σε δύο χρόνια 92 περιοχές
Ο κίνδυνος απώλειας ιδιοκτησιών αφορά από 1/8/15 (μέχρι τέλος του έτους) 20 περιοχές, ενώ την επόμενη διετία για τους κατοίκους εξωτερικού θα προστεθούν άλλες 92 περιοχές. Στο παλαιό πρόγραμμα είχαν ενταχθεί (και οριστικοποιούνται τώρα οι εγγραφές) οι περιοχές: Λαίικα, Ασπρόχωμα (Μεσσηνία), Αστρος, Παράλιο Αστρος (Αρκαδία), Μαρτίνο (Φθιώτιδα), Μεσιά, Πολύκαστρο, Πευκοδάσος (Κιλκίς), Φιλοθέη (Αρτα), Γλίνος (Τρίκαλα), Αγ. Βαρβάρα (Ημαθία), Μεθώνη (Πιερία), Αγ. Τριάδα (Θεσσαλονίκη), Καλαμπάκι, Μ. Αλέξανδρος (Δράμα), Αγ. Ανδρέας, Πηγές (Καβάλα), Αβατο Εράσμιος (Ξάνθη), Αίγειρος (Ροδόπη).

Στις επόμενες 92 περιοχές όπου θα αντιμετωπιστούν προσεχώς αντίστοιχα προβλήματα συμπεριλαμβάνονται περιοχές της Αττικής (Ν. Πέραμος, Ελευσίνα, Ν. Σμύρνη, Γέρακας, Αγ. Ιωάννης Ρέντης, Ν. Ψυχικό, Βριλήσσια, Μελίσσια) και της Θεσσαλονίκης (Εξοχή, Νέο Ρύσιο, Θέρμη, Περαία, Νέοι Επιβάτες, Πλαγιάρι, Ταγαράδες, Νέα Ραιδεστός), καθώς και πόλεις της περιφέρειας (Πάτρα, Καλαμάτα, Ν. Αγχίαλος), νησιά (Σύρος, Σίφνος, Πάτμος) κ.ά.

Τους νομικούς προβληματισμούς συμμερίζονται επίσης δικηγόροι, συμβολαιογράφοι κ.ά., αναγνωρίζοντας ότι το ζήτημα μπορεί να είναι πολύ εντονότερο στην επαρχία, αφού είναι γνωστό το πρόβλημα των τίτλων ιδιοκτησίας. Παράλληλα σημειώνουν ότι και σε αστικές περιοχές παραμένουν ακόμα αδήλωτα, όπως πάνω από 7.000 ακίνητα σε Νίκαια, Κορυδαλλό, Ρέντη.

Την ίδια στιγμή, η ΠΟΜΙΔΑ ζητεί νομοθετική επίλυση του προβλήματος των εκτός σχεδίου ακινήτων, καθώς το Δημόσιο μπορεί να διεκδικήσει οποιοδήποτε ακίνητο ως δικό του, εάν ο πολίτης δεν μπορέσει να βρει και να επικαλεστεί μεταγραμμένα συμβόλαια, αναγόμενα τουλάχιστον στο 1885! Γι' αυτό ζητεί να εισαχθεί αντίστοιχη ρύθμιση και για τα εκτός σχεδίου ακίνητα, ότι το Δημόσιο δεν μπορεί να διεκδικεί περιουσιακά δικαιώματα από όποιον νέμεται καλόπιστα, τουλάχιστον για 30 χρόνια, ένα ιδιωτικό ακίνητο που έχει μεταγραφεί με νόμιμο τίτλο.

EΘΝΟΣ