Εξελίξεις αναφορικά με το «ξεπάγωμα» ενός στοιχειωμένου έργου που στέκει έτοιμο αλλά ανενεργό επί δύο δεκαετίες, ως διαχρονικό μνημείο αναποτελεσματικότητας του ελληνικού κράτους, σηματοδοτεί η επικείμενη επίσκεψη του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, στο φράγμα και στον υδροηλεκτρικό σταθμό της Μεσοχώρας Τρικάλων, το μεσημέρι του Σαββάτου, 21 Δεκεμβρίου.

Το έργο κόστισε σχεδόν 500 εκατομμύρια ευρώ και είναι ολοκληρωμένο από το 2001, αλλά δεν λειτουργεί λόγω των απανωτών δικαστικών μπλόκων και της εκκρεμότητας με τις απαλλοτριώσεις των σπιτιών που θα «πνιγούν» από την τεχνητή λίμνη.

Η ΔΕΗ των χιλίων προβλημάτων χάνει έσοδα 25 εκατομμυρίων ευρώ για κάθε έτος μη λειτουργίας του, ενώ η χώρα στερείται 360 GWh «καθαρής» ενέργειας, σε μια εποχή που έχει ήδη δρομολογηθεί η πλήρης απεξάρτηση από τον λιγνίτη.

Ο πρωθυπουργός, ο οποίος τον Σεπτέμβριο από τη ΔΕΘ είχε προαναγγείλει εξελίξεις αναφορικά με την ενεργοποίηση της συγκεκριμένης υποδομής, θα επισκεφθεί προσωπικά την περιοχή, στο πλαίσιο της διήμερης περιοδείας του στο νομό Τρικάλων, προκειμένου να ενημερωθεί για τις εξελίξεις, να συνομιλήσει με εκπροσώπους τοπικών φορέων και κατοίκους και να δώσει συγκεκριμένες κατευθύνσεις.

«Δεν γίνεται να έχουν δαπανηθεί χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου και να υπάρχουν μισοτελειωμένα έργα, τα οποία σαπίζουν, ειδικά όταν κάποια από αυτά είναι σημαντικά υδροηλεκτρικά έργα, όπως η Μεσοχώρα, ή ενδεχομένως και η Συκιά», είχε πει ο κ.Μητσοτάκης από το βήμα της ΔΕΘ, και πρόσθεσε πως δεν έχει καμία λογική ένα τέτοιο έργο όπως η Μεσοχώρα να κάθεται εκεί και να μη μπορεί να συνεισφέρει στο υδροηλεκτρικό δυναμικό της χώρας.

Τρεις μήνες μετά, το Εθνικό Σχέδιο Ενέργειας για το Κλίμα (ΕΣΕΚ) που έθεσε πρόσφατα σε δημόσια διαβούλευση ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, περιλαμβάνει την ενεργοποίηση της Μεσοχώρας, όχι όμως και της Συκιάς.

Το τελευταίο είναι έργο συνδεδεμένο με το πολύπαθο σχέδιο της εκτροπής του Αχελώου, σε αντίθεση με το πρώτο, που έχει αποσυνδεθεί και μπορεί να λειτουργήσει ως αυτόνομο ενεργειακό.

Ένα δικαστικό μπαράζ δεκαετιών

Το φράγμα και ο υδροηλεκτρικός σταθμός της Μεσοχώρας, που ξεκίνησε να κατασκευάζεται τη δεκαετία του 1980, ήταν αρχικά ενταγμένο σε αυτά της εκτροπής του άνω ρου του Αχελώου προς τον θεσσαλικό κάμπο.

Οι απανωτές δικαστικές προσφυγές περιβαλλοντικών οργανώσεων οδήγησαν σε αντίστοιχες ακυρωτικές αποφάσεις του ΣτΕ (1994, 2000, 2005), που μαζί με όλα τα έργα της εκτροπής συμπαρέσερναν και τη Μεσοχώρα.

Τα τελευταία χρόνια έγινε απεμπλοκή και τον Φεβρουάριο του 2017 ο τότε αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, Σωκράτης Φάμελλος, υπέγραψε απόφαση έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων, με τον τότε επικεφαλής της ΔΕΗ, Μανώλη Παναγιωτάκη, να δηλώνει ότι τον Ιούλιο του 2019 θα άρχιζε το κλείσιμο του φράγματος και το σταδιακό γέμισμα του ταμιευτήρα.

Η πρόβλεψη δεν επιβεβαιώθηκε, καθώς υπάρχει νέα δικαστική προσφυγή, ενώ δεν έχει υπάρξει καμία πρόοδος αναφορικά με τις αποζημιώσεις των περιουσιών στα τρία χωριά που θα «πνιγούν» στα νερά της τεχνητής λίμνης.

Στο ομώνυμο χωριό, Μεσοχώρα, μια κόκκινη γραμμή στον τοίχο της πλατείας και ο αριθμός 785 που αναφέρεται στο υψόμετρο, αποτελούσε επί χρόνια σύμβολο διχασμού των κατοίκων: Κάτω από τη γραμμή ήταν τα σπίτια που θα «πνίγονταν» από τα νερά της λίμνης και πάνω αυτά που θα έμεναν, έχοντας μάλιστα προνομιακή θέση μπροστά στην όχθη του νέου οικοσυστήματος.

Η απόφαση που ελήφθη αργότερα για εκκένωση και απαλλοτρίωση ολόκληρου του οικισμού δεν έβαλε τέλος στον μικρό «εμφύλιο». Κάποιοι υπέγραψαν προσύμφωνα με τη ΔΕΗ για την αποζημίωσή τους, ενώ άλλοι αντέδρασαν και έκαναν σύλλογο κατακλυζόμενων, προχωρώντας σε δικαστικές προσφυγές. Η τελευταία απ΄αυτές εκδικάστηκε πριν από μερικούς μήνες στο ΣτΕ και αναμένεται η απόφαση.

Κίνδυνος ατυχήματος

Στην παρέμβασή της η ΔΕΗ κατά την εκδίκαση της νέας προσφυγής των κατοίκων, επισημαίνει έναν σοβαρό κίνδυνο: Η τεχνητή λίμνη, που καρκινοβατεί επί δεκαετίες λόγω της εκκρεμότητας μπορεί να δημιουργηθεί από …ατύχημα και να πνίξει τρία χωριά, λόγω φερτών υλικών που θα φράξουν τη ροή του ποταμού.

Λόγω της ροής μεγάλου όγκου νερού, η σήραγγα προσωρινής εκτροπής, που κατασκευάστηκε πριν από 3 δεκαετίες, είναι αδύνατο να συντηρηθεί όλα αυτά τα χρόνια, και είναι υπαρκτός ο κίνδυνος έμφραξής του από φερτά υλικά ή από διάβρωση του σκυροδέματος.

«Παράταση επί μακρόν της υφιστάμενης κατάστασης με το έργο ανολοκλήρωτο, εκθέτει τούτο σε σημαντικούς κινδύνους, όπως αυτός της ανεξέλεγκτης πλήρωσης του ταμιευτήρα λόγω αθέλητης (ατυχηματικής) έμφραξης της σήραγγας προσωρινής εκτροπής του ποταμού στη θέση του φράγματος, μέσω της οποίας διοχετεύεται ο ποταμός κατά τις τελευταίες δεκαετίες από την έναρξη του έργου.

Το δυνητικό γεγονός αυτό θα αποτελούσε μεγάλη απειλή για την ασφάλεια του φράγματος και των κατάντη περιοχών», τονίζεται χαρακτηριστικά στην παρέμβαση της ΔΕΗ.

Βασίλης Ιγνατιάδης (ethnos.gr)